Negatief Denken

Gedachten en gepieker beïnvloeden

Hoe we ons voelen en hoe we reageren wordt bepaald door de manier waarop we over iets of iemand denken. We worden bijvoorbeeld niet boos omdat iemand iets vervelends tegen ons zegt, maar omdat we denken: 'Hoe durft hij dat tegen me te zeggen!' Deze manier van denken is aangeleerd. Dat houdt in dat we ook kunnen leren er anders, gemakkelijker, over te denken.

We raken niet geïrriteerd door het feit dat we wakker in bed liggen, maar omdat we denken: 'Dit is een ramp; als ik niet snel in slaap val, kom ik die drukke dag morgen nooit door.' De vraag die we onszelf dan moeten stellen luidt: 'Is deze gedachte waar en, als dat inderdaad het geval is, help ik mezelf ermee om er zo over te denken?' Als dit niet het geval is (het is niet waar en/of ik help mezelf er niet mee), dan moeten we leren om er in zo'n situatie andere gedachten op na te houden. We kunnen onszelf bijvoorbeeld voorhouden dat we, ook al zijn we wakker, toch in elk geval goed uitrusten en dat het morgen best mee zal vallen.

Het is alleen soms lastig om dat 's nachts te doen, ook omdat het je dan juist wakker kan houden. Dan kun je gebruik maken van de ervaring dat je gepieker soms niet kunt wegdrukken, maar wel uitstellen! Schuif de piekergedachten uit de nacht door naar de volgende ochtend.

U kunt deze methode als volgt oefenen:

• Schrijf de volgende ochtend op wat er door u heen ging toen u wakker was.
• Bij elke gedachte die u op uw lijstje zet stelt u uzelf de vraag: 'Is dat waar?' Als het antwoord bevestigend is, vraagt u zich vervolgens af: 'Help ik mezelf ermee door daar zo over te denken?'
• ls het antwoord op één van de twee hierboven genoemde vragen ontkennend is, verzin dan voor de betreffende gedachte een andere, positieve gedachte. Schrijf deze positieve gedachte ook op het lijstje. Op deze manier legt u een voorraadje aan.
• Als u in het vervolg weer eens wordt geplaagd door negatieve gedachten, vervang die dan door de positieve gedachten van uw lijstje.

Een uitgebreidere beschrijving van deze methode: 'het ABC van gevoelens' tref je in de zijbalk als ebook aan. De bijbehorende video vindt je hier.

Vervelende gedachten stoppen

Gedachten die door ons hoofd blijven spoken, kunnen we stoppen door een woord of een klank op ritmische wijze te herhalen. Dit is een techniek die ook bij verschillende klassieke meditatietechnieken gebruikt wordt.

De methode werkt als volgt:

• Kies een kort woord of een klank, het liefst zonder betekenis, bijvoorbeeld 'om' of 'fa'.
• Ontspan u en begin het woordje of de klank héél zachtjes uit te spreken, een paar keer per seconde (als het te langzaam gaat, krijgen vervelende gedachten weer een kans; als het te snel gaat, jaagt u uzelf op).
• Blijf u ontspannen, en laat het uitgesproken woordje of de klank na enige tijd samenvallen met de duur van uw uitademing.

Doordat zo slaapverstorende gedachten worden verdrongen of zelfs geen kans krijgen, krijgt ú de kans om in te slapen.

Lukt het niet om met een woordje of klank alle storende gedachten te verdringen, dan kunt u zich concentreren op een prettige, niet-belastende gedachte. Het geeft niet of het om reële zaken of puur om fantasie gaat.