Omgaan met negatieve gedachten

Mensen met depressieve klachten hebben vaak de neiging alles van de donkere kant te bekijken. Ze hebben een negatief beeld van zichzelf (bijvoorbeeld 'ik kan niets; ik ben waardeloos'), van de wereld (bijvoorbeeld 'het leven heeft geen zin') en van de toekomst (bijvoorbeeld 'ik word nooit meer gelukkig'). Negatieve gedachten zoals deze, hebben verschillende kenmerken. Ze zijn:

• Automatisch: de gedachten komen zomaar in je op, zonder dat je er moeite voor hoeft te doen.
• Eenzijdig: ze zijn gebaseerd op enkele feiten en laten andere (tegengestelde) feiten buiten beschouwing.
• Nutteloos: ze zorgen er alleen maar voor dat je je depressief blijft voelen; ze belemmeren de mogelijkheid tot verandering hierin.
• Geloofwaardig: je accepteert deze gedachten als feiten en het komt niet in je op er vraagtekens bij te plaatsen.
• Onwillekeurig: dat wil zeggen je hebt er weinig controle over. De gedachten komen onwillekeurig in je op en je kunt ze moeilijk uit je hoofd zetten.

De gewoonte om negatief te denken maakt dat je in een cirkel rond blijft draaien. Hoe depressiever je je voelt, hoe negatiever je denkt en hoe meer je erin gelooft, des te depressiever je wordt. Om uit deze vicieuze cirkel te komen, gaan we nu de aandacht richten op het veranderen van dit negatieve denkpatroon.

De oplossing van het probleem

In het voorgaande is al aangegeven dat negatieve gedachten hinderlijk kunnen zijn bij het ondernemen van dingen. Waarschijnlijk kan iedereen voorbeelden bedenken van situaties waarin negatieve gedachten een rol spelen. Misschien is daarbij ook wel gebleken dat er een verband is tussen gedachten en gevoelens: wat je denkt is van invloed op hoe je je voelt en hoe je je gedraagt. Daarom is het veranderen van negatieve gedachten zo belangrijk. We gaan dit doen aan de hand van de volgende stappen:

• het leren herkennen van negatieve gedachten bij jezelf.
• het veranderen van deze negatieve gedachten. Meestal is dit zo, dat je op meerdere manieren tegen een gebeurtenis aan kunt kijken. Vaak zitten er ook prettige of positieve kanten aan. We zullen oefenen om op een meer realistische wijze tegen gebeurtenissen aan te kijken, die voor jezelf een positiever effect heeft.
• nagaan of deze positieve gedachten overeenkomen met de feiten
• 
  In het begin is het niet zo gemakkelijk (automatische) gedachten op het spoor te komen en te veranderen. Het kost tijd en oefening deze vaardigheid onder de knie te krijgen.
  Het eerste stuk is gaat om het bewuster worden van negatieve gedachten.
  Daarna wordt uitgelegd hoe je negatieve gedachten kunt veranderen.