Waarom hebben we zo’n voorkeur voor negatieve gedachten, waarom hebben we bv in het nieuws vooral aandacht voor narigheid, waarom zien we eerder gevaar dan iets leuks?
Helaas, het is niet anders, het ligt besloten in hoe we onze evolutie. Het zit in ons ingebakken. En dat kan best vervelende consequenties hebben. De wereld om ons heen is nog nooit zo veilig geweest, er zijn nog ooit zo weinig bedreigingen geweest en toch voelen veel mensen zich onveilig.
Dit heeft allemaal te maken met hoe onze hersenen werken. Onze hersenen spelen een zeer belangrijke rol in ons vermogen om te overleven en tijdens onze evolutie, en trouwens ook redelijk recent, was onze wereld vol bedreigingen.
Delen van onze hersenen en vooral de amygdala, diep in de hersenstam, zijn continu bezig alle prikkels die op ons af komen te filteren op iets dat mogelijk gevaarlijk kan zijn. Als zoiets voorbij komt, dan volgt een “schrik respons”. Pas nadat dit gebeurd is, worden we ons bewust van wat we eigenlijk zien. Deze reactie is trager en loopt via de prefrontale cortex. Zo kan het gebeuren dat iemand kan schrikken van een tuinslang die in het gras ligt en zich er later pas van bewust wordt dat het geen gifslang is maar een tuinslang. Maar je moet je er ook van bewust zijn dat je beter een tuinslang voor een gifslang kunt aanzien, dan andersom. Het verhoogt je kans tot overleven.
Op deze manier zijn we ook wel geëvolueerd tot een soort van angsthazen, al onze voorouders die niet bang waren voor de leeuwen in de omgeving zijn immers opgegeten.
Het gevolg is dat we aanleg hebben om angstig te reageren en om snel het gevaar ergens van te zien. Het lastige van die aanleg is dat dat uit de hand kan lopen. Zeker als mensen daadwerkelijk bedreigende situaties hebben meegemaakt, kan dit leiden tot een “overactieve” amygdala, zodat er veel meer schrikreacties worden geproduceerd dan nodig is. Op deze manier kunnen zich angstklachten of klachten van somberheid ontwikkelen.
Cognitieve therapie, het leren relativeren van angstige of sombere gedachten, is dan een van de oplossingen. Deze behandeling wordt vaak als individuele behandeling gegeven, maar ook als groepsbehandeling of als cursus. Namen die regelmatig voor de methode gebruikt worden zijn het ABC van gevoelens of het G-schema.
Naast cognitieve therapie wordt vaak ook nog een strategie gebruikt waarbij mensen leren beter bestand te zijn tegen negatieve emoties. Methoden als mindfulness worden daar vaak voor gebruikt.
Wil je er mee aan de slag? Dat kan! Schrijf je hier gratis in.
